do żywego
  • Porwać czy ukraść?
    14.01.2020
    14.01.2020
    Szanowni Państwo,
    chciałabym się dowiedzieć, która z tych form jest poprawna: porwać psa czy ukraść psa.
    Z tego, co do tej pory udało mi się ustalić, leksem ukraść oznacza ‘przywłaszczyć sobie cudzą własność’. Pies jako istota niesamodzielna ma właściciela, jednak przez człowieka jest traktowany jako członek rodziny. Natomiast bezokolicznik porwać oznacza uprowadzić siłą. Pies należy do istot żywych, więc może stawiać opór porywaczowi.
    Z góry dziękuję za rozwianie moich wątpliwości.
  • poseł czy posłanka?
    9.02.2012
    9.02.2012
    Mamy wątpliwość dotyczącą reguł Wikipedii: czy w boksach informacyjnych, w stosunku do kobiet będących posłankami, właściwsze jest stosowanie formy poseł, czy posłanka? Według niektórych, z uwagi na treść ustawy, która mówi wyłącznie o posłach, należy stosować rodzaj męski, ponieważ określa ona oficjalną nazwę funkcji. Dla innych ma to sens tylko dla stanowisk będących nazwami własnymi, a sama ustawa dotycząca parlamentarzystów używa wyłącznie rodzaju męskiego tylko dla klarowności zapisu.
  • Skalp w znaczeniu ‘skóra głowy’

    5.07.2021
    5.07.2021

    Dzień dobry,

    od dłuższego czasu obserwuję na portalach społecznościowych (zarówno marek kosmetycznych jak i prywatnych ludzi, influencerów) używanie słowa skalp do określenia skóry głowy. Nie brzmi to moim zdaniem dobrze, słowo to ma utrwalone inne znaczenie i zastanawiam się, czy jest to aktualnie poprawne, czy jego znaczenie zostało w języku polskim poszerzone i oznacza również żywą skórę głowy?

  • tytuł z podtytułem
    27.10.2008
    27.10.2008
    Szanowni Państwo!
    Czy odmiana złożonego tytułu powinna objąć wszystkie jego części, czy tylko pierwszą? Wg mnie – wszystkie: „(…) jak czytamy w «Drodze do wiedzy. Domysłach i refutacjach» (…)”. Ale spotkałem się z opinią, że należy odmieniać tylko pierwszą część.
    Druga kwestia to kropka oddzielająca poszczególne części tytułu, która niezręcznie wygląda w środku zdania. Czy można zastąpić ją myślnikiem, jak w żywej paginie?
    Będę wdzięczny za Państwa o opinię w tych sprawach.
    Tomasz Żuk
  • USOS
    12.06.2015
    12.06.2015
    Szanowni Państwo,
    chciałabym zapytać o odmianę skrótowca USOS (Uniwersytecki System Obsługi Studiów). Czy mam rację, że można go odmieniać lub używać w formie nieodmiennej („Nie mogę zapisać się na zajęcia w USOS” lub „Nie mogę zapisać się na zajęcia w USOS-ie”)? Jeśli zaś decydować się na odmianę, to jakie powinny być końcówki (zwłaszcza dopełniacza i biernika)?
    M. USOS
    D. USOS-a/USOS-u (?)
    C. USOS-owi
    B. USOS (?)
    N. USOS-em
    Msc. USOS-ie
    W. USOS-ie!

    Z poważaniem
  • w hesperyjskim sadzie
    1.01.2014
    1.01.2014
    Dzień dobry!
    Proszę o ocenę poprawności przymiotników utworzonych od rzeczownika Hesperyd (mitologiczny ogród): hesperyjskie, hesperydowe, hesperydzkie (jabłonie). Są jakieś zasady tworzenia tego typu przymiotników? Związek z rzeczownikiem Hesperyd widać na przykładzie przymiotnika hesperyd-owy. Ale skąd przymiotnik hesperyjski? Z kolei dlaczego przymiotnik hesperydzki jest opatrzony kwalifikatorem błędu?
    Pozdrawiam
    Rafał Kowalski
  • w sposób zawoalowany
    1.06.2013
    1.06.2013
    Dzień dobry!
    Proszę podać antonim do wyrażenia w sposób zawoalowany: w nie zawoalowany sposób czy w niezawoalowany sposób? Czy w tym wypadku można zastosować pisownię oddzielną?
    Pozdrawiam
    Rafał Kowalski
  • wymowa łacińska
    5.03.2010
    5.03.2010
    Szanowni Państwo, nie wiem, czy odpowiadają Państwo na pytania z zakresu filologii klasycznej, ale liczę, że tak :)
    W piosence wykonywanej przez grupę brytyjską znajdują się następujące zwroty łacińskie: deus ex machina oraz amor vincit omnia. Zastanawia mnie wymowa słów machina i omnia – Brytyjczycy „wyśpiewują’’ je jako [maszina] i [omnija]. Myślę, że my powiedzielibyśmy raczej: [machina] i [omn'a]. Czy takie różnice są dopuszczalne? Czy istnieje ponadnarodowy wzorzec wymowy łaciny?
  • Zapis cyfrowy i słowny liczb i numerów w prozie beletrystycznej

    26.03.2023
    26.03.2023

    O ile mi wiadomo, praktyka redaktorska w powieściach przynajmniej w niektórych wydawnictwach jest taka, że wszystkie liczby w dialogach muszą być zapisane słownie.


    Prowadzi to, w moim odczuciu, do dialogów, które sie naprawdę bardzo ciężko czyta. Przykład: Nielegalni Severskiego, str. 718:


    - Dwudziestego pierwszego marca tysiąc dziewięćset sieddmendziesiątego trzeciego roku wystawiłem dokumenty dla (...)


    Tymczasem już na str. 719 narrator pisze:


    "Obaj doskonale wiedzieli, jaką wartość ma zielony notatnik (...) z 1953 roku"


    W moim odczuciu zapis słowny dużych liczb jest zwyczajnie nieczytelny.


    Skąd się wzięła ta praktyka?

  • żeśmy byli
    26.03.2014
    26.03.2014
    Panie Profesorze {zreflektowałem się, że pisanie do Pana może być również bardzo ryzykowne},
    co Pan myśli o używaniu formy żeśmy, czy nie prościej i piękniej jest mówić i pisać byliśmy zamiast żeśmy byli?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego